ՀՀ-ում երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարություններ անցկացնելու հնարավորության վերաբերյալ քննարկում Ֆրանսիական համալսարանում

ՀՀ-ում երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարություններ անցկացնելու հնարավորության վերաբերյալ քննարկում Ֆրանսիական համալսարանում
2015 թ.-ի մայիսի 14-ին Ամերիկյան իրավաբանների ընկերակցությունը (ABA ROLI) մասնակցեց Հայաստանի Ֆրանսիական համալսարանի կողմից կազմակերպված <<Երդվյալ ատենակալների ինստիտուտի ներդրումը ՀՀ-ում. հմտավարժ իրավաբանների և իրավաբանական ֆակուլտետի ուսանողների տեսակետները>> կլոր սեղան քննարկմանը:

Ներկայումս երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունները լայնորեն քննարկվում են և շատ արդիական են Հայաստանում, քանի որ սահմանադրական բարեփոխումների նախագծում առկա է երդվյալ ատենակալների ինստիտուտի ներդրումը թույլատրող դրույթ:

Ամերիկյան իրավաբանների ընկերակցության (ABA ROLI)` քրեական իրավունքի մասնագետ Կարեն Նազարյանն այս միջոցառման զեկուցողներից մեկն էր: Մյուս չորս զեկուցողներն էին՝ փաստաբան, դատախազ, դատավոր և ԵՊՀ-ի իրավաբանական ամբիոնի դասախոս Գևորգ Դանիելյանը, ով Հայաստանի Հանրապետության նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի անդամ է: Զեկուցողներից յուրաքանչյուրին բացման խոսքի համար ժամանակ էր հատկացված: Պրն. Նազարյանը խոսեց իր` Լոս Անջելեսի Հանրային պաշտպանի գրասենյակում որպես փաստաբանի փորձի, երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարության առավելությունների և դրա` ՀՀ-ում հաջող ներդրման հնարավորության մասին:

Պրն. Նազարյանը նշեց, որ երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունը ծառայում է որպես դատախազության իշխանության հիմնական զսպիչ և հանդիսանում է <<զսպումների և հակակշիռների>> ամերիկյան համակարգի կարևորագույն բաղադրատարրը: Զեկուցող խմբի երկու անդամներ հայտնեցին իրենց համոզվածությունն առ այն, որ երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունները ՀՀ-ում չեն գործի երկրի սակավ բնակչության պատճառով: <<Բոլորը բոլորին ճանաչում են>>. սա էր հիմնական փաստարկը: Նրանք նշեցին նաև այն, որ ՀՀ-ում իրավագիտակցության մակարդակը չափազանց ցածր է, որպեսզի այդպիսի դատավարությունները գործեն: Պրն. Նազարյանը մասնակիցներին հիշեցրեց, որ ԱՄՆ-ում երդվյալ ատենակալների ինստիտուտը ներդրվել է 250 տարի առաջ, երբ երկիրը այդքան զարգացած և բնակեցված չէր: Պրն. Նազարյանը ավարտեց իր խոսքը` ասելով, որ երկրները և հասարակությունը պետք է ձգտեն ավելիին, և որ Հայաստանի համար երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունների ներդրումը ավելի արդար դատական համակարգի հասնելու ուղիներից մեկն է:

Իր բացման խոսքն ավարտելուց հետո պրն. Նազարյանը ներկայացրեց Ամերիկյան իրավաբանների ընկերակցության (ABA ROLI)՝ երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունների մասին ֆիլմից հատվածներ, որոնք վերաբերում էին այն օգուտներին, որ երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունները կբերեն Հայաստանին, ինչպես նաև հարևան երկրում՝ Վրաստանում երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ սահմանափակ գործերով իրականացվող դատավարությունների վերաբերյալ փորձին: Հանդիպման մնացած 3 ժամերի ընթացքում Ֆրանսիական համալսարանի ուսանողներին հնարավորություն տրվեց ներկայացնելու երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունների վերաբերյալ իրենց տեսակետները և հարցեր ուղղելու զեկուցողներին: Հանդիպմանը մասնակցած ուսանողների մեջ գերակշռող կարծիքն այն էր, որ երդվյալ ատենակալների մասնակցությամբ դատավարությունները զգալի զարգացում կհանդիսանան Հայաստանի արդարադատության համար և պետք է ներդրվեն, սակայն աստիճանաբար և ճիշտ մեխանիզմներով, որպեսզի վստահ լինենք, որ երկրի արդարադատության համակարգը երդվյալ ատենակալների ինստիտուտից օգուտ կքաղի: Մի քանի ուսանողներ նաև նշեցին, որ Հայաստանը չպետք է այլ երկրներից ուղղակի <<ներկրի>> երդվյալ ատենակալների ինստիտուտը, այլ պետք է զարգացնի մի համակարգ, որը հաշվի է առնում Հայաստանում առկա իրականությունը: