Տեքստ
Ուրբաթ ակումբ քննարկումներ
ՀՀ փաստաբանների պալատի ակումբը Ամերիկյան իրավաբանների ընկերակցության հայաստանյան ներկայացուցչության հետ համատեղ նախաձեռնել է քննարկումների շարք Երևանում և Հայաստանի մի շարք քաղաքներում ՀՀ քրեական օրենսգրքի նախագծի շուրջ, նպատակ հետապնդելով ոչ միայն փաստաբաններին իրազեկել նախատեսվող փոփոխությունների մասին, այլև ստանալ նրանց առաջարկություններն ու կարծիքները: Մինչ ուրբաթ ակումբների քննարկումը, համապատասխան հայտարարությունները տեղադրվել են ՀՀ փաստաբանների պաշտոնական կայքում՝
http://advocates.am/news/view/1124.html
http://advocates.am/news/view/1124.html
http://advocates.am/news/view/1124.html
http://advocates.am/news/view/1091.html
Նման հերթական ուրբաթ ակումբ քննարկումները տեղի ունեցան՝ 6. 2015 թվականի նոյեմբերի 19-ին Լոռու մարզի Վանաձոր քաղաքում, 7. 2015 թվականի հոկտեմբերի 16-ին Վայոց Ձորի մարզի Եղեգնաձոր քաղաքում, 8. 2015 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Սյունիքի մարզի Կապան քաղաքում, 9. 2015 թվականի հոկտեմբերի 12-ին Երևան քաղաքում:
Ակումբի մասնակիցներն իրենց դիրքորոշումը հայտնեցին հետևյալ հարցերի վերաբերյալ՝
1. Քրեական պատասխանատվության տարիքը. ներկայիս գործող քրեական օրենսգրքի համաձայն պատասխանատվության տարիքը 16-ն է, միայն որոշ ծանր հանցագործություններ դեպքում՝ 14-ը: Մինչդեռ, նախագծի 20-րդ հոդվածի 1-ին մասը սահմանում է քրեական պատասխանատվության մեկ միասնական տարիք՝ 14 տարեկանը: Փաստաբանները նշեցին, որ նախընտրելի է գործող կարգավորումը, որովհետև կան հանցագործություններ, որոնց հանրության համար վտանգավոր լինելը կարող են գիտակցել միայն որոշակի տարիքի հասնելուց հետո: Նման սահմանումը հետընթաց է և անհրաժեշտ է հանել նախագծից:
2. Քննարկվեց պատժին վերաբերող բաժինը: Մանրամասն քննարկվեցին նոր պատժատեսակները:
2.1. Նախագծի 678 հոդվածը որպես պատժատեսակ է սահմանում օտարերկրյա քաղաքացուն կամ քաղաքացիություն չունեցող անձին Հայաստանի Հանրապետության տարածքից վտարելը, սակայն պարզ չէ, թե ինչ երկիր է վտարվում քաղաքացիություն չունեցող անձը , նաև անհրաժեշտ է սահմանել Հայաստան մուտք գործելու արգելքը: Հարկավոր է նաև հստակեցնել այնպիսի դեպքեր, երբ չի կարելի քաղաքացիություն չունեցող անձին կամ օտարերկրյա քաղաքացուն վտարել, օրինակ, երբ իր քաղաքացիության երկրում, կամ այն երկրում ուր վտարվում է քաղաքացիություն չունեցող անձը, իր կյանքին վտանգ է սպառնում:
Melanya Arustamyan on the Draft of the RA New CC. Yeghegnadzor, 16.10.2015
Ակումբի մասնակիցները արձանագրեցին, որ օտարերկրյա քաղաքացուն կամ քաղաքացիություն չունեցող անձին ՀՀ տարածքից վտարելը պատժատեսակը շատ կարևոր կարգավորում է, քանի որ պետությունը ազատվում է կալանավոր պահելու ծախսերից: Բացի այդ կանխվում են նաև նոր հանցագործությունների կատարումը:
2.2. Նախագծի 64 –րդ հոդվածը որպես պատժատեսակ է սահմանում հանրային աշխատանքները, սակայն այն առանց ամբաստանյալի համաձայնության կիրառումը կարող է հակասել ՀՀ Սահմանադրության 32-րդ հոդվածի վերջին պարբերությանը, այն է` հակադիր աշխատանքն արգելվում է:
2.3. Նախագծի Հոդված 66-ը սահմանում է հանրային իրավունքների սահմանափակում
Հանրային իրավունքները սահմանափակելն այդ իրավունքների իրականացման հետ կապված հանցանք կատարած անձին ընտրվելու, հասարակական կամ հասարակական-քաղաքական կազմակերպություններ ստեղծելու կամ դրանց անդամակցելու, գործադուլ, հանրահավաք կամ ցույց կազմակերպելու կամ դրան մասնակցելու իրավունքների իրականացումն արգելելն է:
Ակումբի մասնակիցները արձանագրեցին, որ հանրային իրավունքները սահմանափակելը, հետընթաց է մարդու և իրավունքների և հիմնարար ազատությունների իրականացման առումով, այն կարող է քաղաքականացվել և օգտագործվել որպես հաշվեհարդար մարդու քաղաքական հայացքների համար:
2.4. Հոդված 67-ը որպես քրեական պատժի տեսակ սահմանում է ծնողական իրավունքներից զրկելը
Ծնողական իրավունքներից զրկելն այդ իրավունքները չարաշահելու հետ կապված հանցանք կատարած անձին իր երեխայի հետ համատեղ ապրելը, նրա հետ շփվելը, նրա մասին տեղեկատվություն ստանալը, նրա դաստիարակությանը մասնակցելը, կրթություն ստանալու հարցերը լուծելը և որպես նրա օրինական ներկայացուցիչ հանդես գալն արգելելն է:
Ակումբի մասնակիցները արձանագրեցին, որ որոշ դեպքերում պատժի իրականացումը կարող է անհնարին դառնալ: Օրինակ, եթե երեխան ապրում է ծնողին պատկանող տանը, ապա ինչպես կարող են անձին/ ծնողին/ զրկել իր սեփականությունը տիրապետելու և օգտագործելու իրավունքից:
Ինչ վերաբերում է «նրա մասին տեղեկատվություն ստանալը» եզրույթին, ապա դա անվերահսկելի է: Օրինակ, եթե ծնողը փորձի որևէ մեկից ճշտել երեխան դպրոց է հաճախում թե ՝ոչ:
3. Քննարկվեց նաև նախագծի 471 հոդվածով սահմանված մի նոր հանցատեսակ՝ Պաշտպանի կողմից իր կարգավիճակը չարաշահելը: Այն սահմանում է, որ պաշտպանը կարող է քրեական պատասխանատվության ենթարկվել վստահորդից ստացված տեղեկատվությունն ապօրինի օգտագործելու, կամ առանց վստահորդի համաձայնության հակառակ կողմին իրավաբանական խորհրդատվություն կամ օգնություն մատուցելու, կամ վերջինիս օգտին որևէ արարք կատարելու համար, որը վնաս է պատճառել այդ անձի օրինական շահերին կամ իրավունքներին՝
Ակումբի մասնակիցները նշեցին, որ այս հոդվածը չունի հիմնավորում: Նշված իրավահարաբերությունը կարգավորվում է փաստաբանի վարքագծի կանոնագրքով և նորմի ներդրմամբ փորձ է արվում վարքագծի կանոնագրքով կարգավորվող հարաբերությունը քրեականացնել , որը կարող է վնասել փաստաբանի անկախությանը: Չկա հիմնավորում, թե ինչու է անհրաժեշտություն առաջացնել նման կարգավորում սահմանելու համար, չկա վիճակագրություն, թե արդյոք նման դեպքերի աճ գրանցվել է, թե ոչ:
The advocates discuss the Draft of the New RA CC. Vanadzor,19.11.2015
4. Քննարկվեց Իրավաբանական անձանց պատասխանատվության ենթարկելու բաժինը:
Քրեական օրենսգրքի նախագծի 141 հոդվածով սահմանվում է, որ Իրավաբանական անձի նկատմամբ կարող է նշանակվել ՝ տուգանք, գործունեության որոշակի տեսակով զբաղվելու իրավունքի ժամանակավոր դադարեցում, լուծարում, ՀՀ տարածքում գործունեություն իրականացնելու արգելք:
Իրավաբանական անձանց նկատմամբ քրեական պատասխանատվություն սահմանելը տնտեսության բիզնես միջավայրի վրա կունենա բացասական ազդեցություն: Մեր երկրում գործում է վարչական պատասխանատվության ինստիտուտը: Օրինակ, երբ հարկային իրավախախտում է հայտնաբերվում, ապա ընկերության վրա բացի պակաս վճարած հարկից նաև պարտավորություն է դրվում վճարելու նաև տույժ ու տուգանքներ: Ճիշտ կլիներ ուղղակի այս դրույթին ավելացնել նախագծով սահմանված այլ պատժատեսակները՝ գործունեության կասեցում, դադարեցում, նաև լուծարում, սակայն ոչ մեծ կամ միջին ծանրության հանցագործության համար իրավաբանական անձի նկատմամբ չի կարող լուծարում սահմանվել:
Քրեական պատասխանատվություն սահմանելով փաստորեն նույն իրավախախտման համար նախատեսվում է քրեական և վարչական գործիքակազմերի համատեղ կիրառում, մի դեպքում անունը դնելով իրավախախտում, մյուս ՝դեպքում տնեսական հանցագործություն:
5. Քննարկվեց նաև նախագծի Հոդված 24-ով նախատեսված մեղքի նոր ձևակերպումը
Նախագծի 24 հոդվածով մեղքը սահմանվում է հետևյալ կերպ՝ արգելված արարքը համարվում է մեղավորությամբ կատարված, եթե այն կատարողը գիտակցել է իր արարքի հակաիրավականությունը, կամ թեև չի գիտակցել, բայց կարող էր գիտակցել: Գիտակցել արարքի հակաիրավականությունը նշանակում է գիտակցել, որ արարքը հակասում է օրենքի կամ այլ իրավական ակտերի պահանջներին:
Anna Margaryan talks about the Draft of CC. Yerevan, 19.11.2015
Ակումբի մասնակիցները արձանագրեցին, որ այս կարգավորումը խնդիր ունի, քանի որ հայեցողական է լինելու անձի իր արարքի հակաիրավականությունը գիտակցելը ապացուցված համարելը: Ավելի նախընտրելի է գործող կարգավորումը: Մասնակիցները ցանկություն հայտնեցին նախագիծը քննարկել նախագծի հեղինակների հետ:
Քննարկումները շարունակվելու են, համապատասխան առաջարկությունները ներկայացվելու են Քրեական Օրենսգրքի աշխատանքային խմբին:
Ամփոփումներ՝
http://advocates.am/news/view/1091.html
https://www.facebook.com/groups/Armenian.Lawyers/permalink/10153729597043328/
https://www.facebook.com/groups/Armenian.Lawyers/permalink/10153662912138328/
https://www.facebook.com/groups/Armenian.Lawyers/permalink/10153695498183328/
https://www.facebook.com/groups/Armenian.Lawyers/permalink/10153685588833328/
https://www.facebook.com/groups/Armenian.Lawyers/permalink/10153677515143328/
https://www.facebook.com/Iravabannet/posts/629898820446540